bron: psychologiemagazine
Elke week verschijnt er nieuw onderzoek waaruit blijkt dat ontspanning, aandacht en vertrouwen kunnen bijdragen aan de zelfredzaamheid van je lichaam.
De Nederlandse chirurg Karlien Bongers is koploper van de ‘integratieve geneeskunde’-beweging: die pleit voor een nieuwe visie op gezondheid, en ziet dat het meer en meer vanzelfsprekend wordt dat de geest wordt betrokken bij het herstellen en voorkomen van ziekte. ‘De tijd waarin lichaam en geest als twee aparte zaken werden gezien, is voorbij. Ooit was dat onderscheid nuttig – het zorgde ervoor dat wetenschappers onderzoek konden doen naar het lichaam, onafhankelijk van de kerk, die het geestelijke claimde. Inmiddels weten we uit onderzoek dat er een voortdurende wisselwerking bestaat tussen lichaam en geest, die van invloed is op onze gezondheid.
De meest herkenbare manier om de geest te betrekken bij herstel, is misschien wel het inzetten van mindfulness. Naast mindfulness zijn er meer manieren om met ziekte en gezondheid om te gaan die in wetenschappelijk onderzoek dit soort positieve resultaten laten zien. Dat qi gong werkzaam is bij zowel mentale als fysieke problemen, werd eind vorig jaar aangetoond in een uitgebreid overzichtsonderzoek door Fung Kei Cheng van de universiteit van Hongkong. Creatief bezig zijn verbetert de immuunfunctie en activeert het parasympathische zenuwstelsel; daardoor dalen de hartslag en bloeddruk en wordt er minder cortisol in het bloed aangetroffen.
Ook al weten de onderzoekers nog niet hóé het precies werkt, bij de herstellende werking van de geest lijkt een sleutelrol te zijn weggelegd voor de ontspanningsrespons. Als we rustig en vertrouwend zijn, hoopvol en optimistisch, wordt in de hersenen de aanmaak van neurotransmitters zoals endorfine gestimuleerd. Die brengen het lichaam in een toestand van fysiologische rust; de endorfinen zouden helpen om symptomen te verzachten, pijn te verlichten en de stemming te verbeteren.
En, er is ook bij sommige weerstand tegen het betrekken van de geest bij herstel. Want de conclusie zou kunnen zijn dat je positief móét denken als je ziek bent. Omdat je anders je eigen herstel in de weg zit. ‘Logisch,’ vindt chirurg Karlien Bongers, ‘wat denk je. Je bent ziek. Je hebt toch een probleem, je bent toch vastgelopen? Juist als je ziek bent, ben je minder flexibel. Je kunt je als patiënt heel gauw in de steek gelaten voelen. Dat geeft alleen maar meer stress.’
‘Maar waar we misschien nog wel eens het meest aan zouden kunnen hebben,’ zegt Bongers, ‘is een beetje empathie van elkáár. Iedereen komt altijd aanzetten met de best bedoelde adviezen. Van het uitproberen van een dieet tot het herstellen van de trauma’s uit je jeugd. Of “er gewoon eens even lekker helemaal uit te gaan”. Het geeft zoveel druk. Terwijl iemand die echt met aandacht naar je luistert, soms het enige is dat je nodig hebt.’
